توصیف قرآن دربارة كسانی كه به دین مسیحیت و یهودیت گرویده‌اند چیست‌؟

خداوند متعال می‌فرماید: "إِن‌َّ الَّذِین‌َ ءَامَنُواْ وَ الَّذِین‌َ هَادُواْ وَ النَّصَـَرَی‌َ وَ الصَّـَبِ ئ‹ِین‌َ مَن‌ْ ءَامَن‌َ بِاللَّه‌ِ وَ الْیَوْم‌ِ الاْ ئَخِرِ وَ عَمِل‌َ صَـَـلِحًا فَلَهُم‌ْ أَجْرُهُم‌ْ عِندَ رَبِّهِم‌ْ وَ لاَ خَوْف‌ٌ عَلَیْهِم‌ْ وَ لاَ هُم‌ْ یَحْزَنُون‌َ; (بقره‌، 62) در حقیقت كسانی كه ]به اسلام‌[ ایمان آورده‌، و كسانی كه یهودی شده‌اند، و ترسایان و صابئان‌، هر كس به خدا و روز بازپسین ایمان داشت و كار شایسته كرد، پس اجرشان را نزد پروردگارشان خواهند داشت‌، و نه بیمی بر آنان است‌، و نه اندوهناك خواهند شد". بر اساس آیه مذكور، برخی از پیروان ادیان دیگر و غیرمسلمان‌، نیز در روز قیامت دارای اجر هستند. هر كس كه در عصر خود به پیامبر بر حق و كتاب آسمانی زمان خویش‌، ایمان آورده و عمل صالح انجام داده‌اند، اهل نجاتند; ولی پس از ظهور اسلام و بعثت پیامبراسلام‌به عنوان خاتم پیامبران‌، تمام انسان‌ها مؤظفند كه از دین اسلام و آیین پیامبراكرم‌پیروی كنند. اگر این افراد از اسلام و حقانیت آن آگاه باشند; ولی حق را نپذیرند و از روی عناد و لجاجت سر تسلیم فرود نیاورند، گنه‌كارند در واقع جاهل مقصر هستند و در روز قیامت معذور نخواهند بود. ولی اگر به حقانیت اسلام پی نبرده و جاهل قاصر بوده و یا جز مستضعفان فكری باشند، معذور خواهند بود چنان‌كه خداوند متعال در سوره نسأ، آیات 97ـ99، حسابرسی افراد مستضعف را از دیگران جدا دانسته است‌. مستضعفان افرادی هستند كه از نظر فكری یا بدنی یا اقتصادی آن‌چنان ضعیفند كه قادر به شناخت حق از باطل نیستند و یا این‌كه با تشخیص عقیده صحیح‌، بر اثر ضعف جسمی یا مالی یا محدودیت‌هایی كه محیط بر آن‌ها تحمیل كرده‌، بر انجام وظایف خود به طور كامل قادر نباشند و مهاجرت نیز برای آن مقدور نباشد، چنین كسانی مصداق استثنای آیه هستند و عفو و مغفرت خداوند متعال شامل حالشان شده‌، داخل دوزخ نمی‌شوند; بلكه در آن‌جا امتحان می‌شوند و با این امتحان "شقی و سعید" از یكدیگر شناخته می‌شود، بر اساس عقاید شیعه هر شخصی مؤظف است بر اساس تحقیق و بر اساس دلایل منطقی و محكم‌، اصول دین خود را انتخاب كند و تقلید از پدران و آبأ و اجداد و یا تحت تأثیر قرار گرفتن از محیط جایز نیست‌.(ر.ك‌: تفسیر المیزان‌، علامه طباطبایی‌;، ج 5، ص 48، نشر اسلامی / تفسیر نمونه‌، آیة‌الله مكارم شیرازی و دیگران‌، ج 4، ص 83ـ88، نشر دارالكتب الاسلامیة / معاد، حسین ربانی میانجی‌، ص 353ـ365، چاپ علمیه‌.)