لطفاً در مورد آیات 26 بقره و 88 نساء تفسیر مختصرى بیان كنید .

آیه 26 بقره : "خداوند از این كه مثال ]به موجودات ظاهراً كوچكى مانند[ پشه و حتى بالاتر از آن ، بزند ابا نمى كند ]در این میان [ آن ها كه ایمان آورده اند مى دانند حقیقتى است از سوى پروردگارشان و امّا آن ها كه راه كفر را پیموده اند ]این موضوع را بهانه كرده[ و مى گویند منظور خداوند از این مثل چه بوده است ؟ ! ]آرى[ خدا جمع زیادى را با آن گمراه وعده كثیرى را هدایت مى كند ، ولى تنها فاسقان را با آن گمراه مى سازد" .بعضى گفته اند: هنگامى كه در آیات قرآن ، مثل هایى به "ذباب " (=مگس ) و "عنكبوت " نازل گردید ، جمعى از مشركان این موضوع را بهانه قرار داده ، زبان به انتقاد گشودند و مسخره كردند كه این چگونه وحى آسمانى است كه سخن از "عنكبوت " و "مگس " مى گوید ؟ آیه فوق نازل شد و با تعبیراتى زنده به آن پاسخ داد .خداى متعال از این كه به پشه و یا بالاتر از آن مثال بزند ، ابا نمى كند; چرا كه مثال باید موافق مقصود باشد و به تعبیر دیگر مثال وسیله اى است براى تجسّم حقیقت ، گاهى كه گوینده در مقام تحقیر و بیان ضعف مدعیان است ، بلاغت سخن ایجاب مى كند كه براى نشان دادن ضعف آن ها ، موجود ضعیفى را براى مثال انتخاب كند . مثلا در آیه 73 سوره حج مى خوانیم : "آن ها كه مورد پرستش شما هستند ، هرگز نمى توانند "مگسى " بیافرینند اگر چه دست به دست هم بدهند ، حتى اگر مگس چیزى از آن ها برباید ، آن ها قدرت پس گرفتن آن را ندارند ، هم طلب كننده ضعیف است و هم طلب شونده " . در این آیه ، هیچ مثالى بهتر از مگس یا مانند آن نیست تا ضعف و ناتوانى آن ها را مجسم كند .گذشته از آن ، خلقت پشه پر است از شگفتى ها و اسرار دست نایافتنى . حضرت امام صادق(علیه السلام) درباره آفرینش این حیوان كوچك مى فرماید: "خداوند به پشه مثال زده است با این كه از نظر جسم بسیار كوچك است ، ولى از نظر ساختمان همان دستگاه هایى را دارد كه بزرگترین حیوانات ]خشكى[ ، یعنى فیل ، داراست و اضافه بر آن ، دو عضو دیگر ]شاخك ها و بال ها [در پشه است كه فیل فاقد آن است . خداوند مى خواهد با این مثال ، ظرافت آفرینش را براى مؤمنان بیان كند ، تفكر درباره این موجود ظاهراً ضعیف كه خدا آن را شبیه فیل آفریده است ، انسان را متوجّه عظمت آفریدگار مى سازد" .به ویژه خرطومش همانند خرطوم فیل تو خالى است و با نیروى مخصوصى خون را به خود جذب مى كند . این لوله ظریف ترینسرنگ هاى دنیا است و سوراخ درون آن فوق العاده باریك مى باشد . . .oآیه 88 نساء: "چرا درباره منافقان دو دسته شده اید ؟ ]بعضى جنگ با آن ها را ممنوع و بعضى مجاز مى دانید[ در حالى كه خداوند به خاطر اعمال شان ]افكار[ آن ها را به كلى وارونه كرده است ، آیا شما كسانى را كه خداوند ]بر اثر اعمال زشت شان [ گمراه كرده ، هدایت كنید ؟ ! در حالى كه هر كس را خداوند گمراه كند راهى براى او نخواهى یافت " .مطابق نقل جمعى از مفسران از ابن عباس ، عده اى از مردم مكه ظاهراً مسلمان شده بودند ، ولى در واقع در صف منافقان قرار داشتند ، به همین دلیل حاضر به مهاجرت به مدینه نشدند و عملا هوادار و پشتیبان بت پرستان بودند; امّا سرانجام مجبور شدند از مكّه خارج شوند (و تا نزدیكى مدینه بیایند و شاید هم به خاطر موقعیّت ویژه اى كه داشتند براى هدف جاسوسى این عمل را انجام دادند) و خوشحال بودند كه مسلمانان آن ها را از خود مى دانند و ورود به مدینه طبعاً براى آن ها مشكلى ایجاد نخواهد كرد .مسلمانان از جریان آگاه شدند ، ولى خیلى زود درباره چگونگى برخورد با این جمع در میان مسلمانان اختلاف افتاد . عده اى معتقد بودند كه باید این گروه را طرد كرد; زیرا در واقع پشتیبان دشمنان اسلام اند ، ولى بعضى از افراد ظاهر بین و ساده دل با این طرح ، مخالفت كردند و گفتند: عجبا ! ما چگونه با كسانى كه به توحید و نبوّت پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم)گواهى داده اند ، بجنگیم و تنها به جرم این كه هجرت ننموده اند ، خون آن ها را حلال بشمریم ؟ ، آیه فوق نازل شد و دسته دوم را در برابر این اشتباه ملامت و سپس راهنمایى كرد .oخداى متعال در این آیه مى فرماید: این عده از منافقان به خاطر اعمال زشت و ننگینى كه انجام داده اند ، خداوند توفیق و حمایت خویش را از آن ها برداشته و افكارشان را به كلى واژگونه كرده ، همانند كسى كه به جاى ایستادن بر روى پا ، با سر بایستد: "وَاللَّهُ أَرْكَسَهُم بِمَا كَسَبُوا""اركسهم " از ماده "ركس " (بر وزن مكث ) به معناى وارونه كردن چیزى و آن را با سر بر زمین گذاردن است و به معناى بازگرداندن نیز آمده است .از جمله "بما كسبوا" استفاده مى شود كه بازگشت ها از جاده هدایت و سعادت و نجات معلول اعمال خود انسان است و اگر این عمل به خداوند نسبت داده شود ، به خاطر آن است كه خداوند حكیم هر كس را مطابق اعمال خویش كیفر مى دهد و به مقدار لیاقت و شایستگى پاداش خواهد داد .در پایان مى فرماید: "أَتُرِیدُونَ أَن تَهْدُوا . . ." و این اشاره به سنت الهى است كه اثر اعمال هیچ كس از او جدا نمى شود . چگونه مى توانید انتظار داشته باشید افرادى كه فكرشان آلوده و قلب شان مملو از نفاق و عمل شان حمایت از دشمنان خدا است ، مشمول هدایت شوند ، این یك انتظار بى دلیل و نابجا است .oپاورقی :1 . ر .ك : تفسیر نمونه ، آیت الله مكارم شیرازى و دیگران ، ج 1 ، ص 146ـ150 .2 . ر .ك : تفسیر نمونه ، آیت الله مكارم شیرازى و دیگران ، ج 4 ، ص 48 و 49 .3 . ر .ك : همان ، ج 4 ، ص 49ـ50; ج 1 ، ص 92ـ106 .