همان طور كه میدانیم در زمان خلیفة دوم از نگارشهای قرآنهای مختلف، تنها یكی انتخاب شد، و قرآنهای دیگر كه با آن متفاوت بودهاند را سوزا
واقعة یاد شده در دوران عثمان رخ داد و شهرت او به "فراق المصاحف" در تاریخ ثبت است. در دوارن او اختلاف در قرائت بین گروههای مختلف مردم بالا گرفت و برخی از خیراندیشان به عثمان گوشزد كردند كه باید در این باره اقدامی كند. عثمان در این باره با صحابه و از جمله حضرت علی7 مشورت كرد و در نتیجه تصمیم گرفت یك قرائت را كه صحیحتر و مشهورتر بود، اختیار كند و بقیه قرائتها را از بین ببرد. عثمان گروهی را بر گزید كه به ریاست "ابی بن كعب" عهده دار یكی كردن مصاحف شدند. گروه یاد شده مصحف را براساس قرائت ابیّ كه با قرائت مشهور و متواتر همخوان بود، تنظیم كردند. از سوی دیگر، براساس روایات تاریخی، حضرت علی7 با یكی كردن مصاحف موافق بوده است. (البته با اصل یكی كردن مصاحف نه سوزاندن آنها كه موجب سرزنش شدن عثمان شد). آن حضرت پس از اتمام كار گروه منتخب عثمان، با تأكید به پیروی از مصحف ارائه شده، فرمودند: "ان القرآن لایهاج الیوم و لایحول"; یعنی بعد از این، كسی حق ندارد در قرآن تغییری ایجاد كند و قرآن باید به همین صورت بماند. و این خواهد بود تا هنگامی كه امام زمان (عج) ظهور كند و براساس منابع روایی شیعه، مصحف علی7 را كه از نظر تنظیم بر همة مصحفها در دورههای مختلف و از صدر اسلام تا زمان ظهور، برتری دارد، جایگزین كند.(برای آگاهی بیشتر، ر.ك: علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، ص 136 ـ 139، موسسة فرهنگی انتشاراتی التمهید، چ اول، قم 1378.) از امام صادق7 در روایتی نقل شده كه فرمود: ".. اما نحن فنقرأ علی قرأة ابیّ; اما ما مطابق با قرائت ابیّ میخوانیم".(همان، ص 221 ـ 222.) استاد معرفت این حدیث را از این رو میداند كه قرائت ابیّ مطابق قرائت مشهور و متواتر بین مردم بود و به دیگر سخن همان قرائتی بود كه مردم سینه به سینه از پیامبر9 گرفته بودند.(همان، ص 222.) و روایت معروف "اقرأوا كما یقرأ الناس; همان گونه كه مردم میخوانند، بخوانید" نیز اشاره به همین مسئله دارد و اساساً آنان حفظ قرآن را در پیروی از مصحف مشهور میدانستند و هر گونه تعدد و اختلاف را نمیپذیرفتند.(برای آگاهی بیشتر ر.ك: همان، ص 219 ـ 222 و 246 ـ 247.) ناگفته نماند كه به دلیل وجود ضعف هایی در گروه منتخب عثمان، نارسایی هایی در رسم الخط مصحف ارائه شده، راه یافت كه موجب اختلاف هایی در قاریان پس از یكی شدن مصاحف شد، ولی قرائت مشهور كه به باور استاد معرفت، همین قرائت مشهور فعلی زمان ما است، همچنان پابرجا و در دسترسس و مورد قبول عامة مردم، باقی مانده و مشكلی در این خصوص وجود ندارد. یادآوری میشویم كه وجود كاستی درست نوشتار، ربطی به قرائت ندارد، چه این كه قاریان قرائت خود را از رسم الخط نگرفتهاند، بلكه قرائتها سینه به سینه نقل شده است ; لذا میبینیم كه گاه كلمهای در قرآن به گونهای نوشته میشود همة قاریان آن را به گونهای دیگر میخوانند; برای مثال "لشیء" در آیة 23 سورة كهف به صورت "لشایء" نوشته شده است ولی هیچ قاری ای تاكنون الف آن را تلفظ نكرده و نمیكند.(ر.ك: همان، ص 150 ـ 169.)
اضافه کردن دیدگاه جدید