لطفاً از دعاهایی که در سوره بقره وجود دارد، چند مورد را مشخص کرده، دربارة خواصّ آنها توضیح دهید.
دعاهایی که در سوره بقره آمده، چند نوع است: 1. ادعیهای که بعضی امّتها، از پیغمبر خود تقاضا میکردند که او از خدا طلب کند که خواسته و حاجت آنها برآورده شود، مانند تقاضای بنی اسرائیل از حضرت موسیغ که از ذات الهی بخواهد، خوراکیهایی، مانند: خیار، سیر، عدس، پیاز، برای آنها از زمین برویاند که به این مطلب در آیة شصت سورة بقره اشاره شده است; یا تقاضایی که در مورد ویژگی و خصوصیات گاوی که بنا بود ذبح کنند و قسمتی از بدن او را به بدن مقتول بزنند تا زنده شود و قاتل خود را معرفی کند که در آیات 67 ـ 71 بقره به آن اشاره شده است. این نوع دعا و حاجت از خدا خواستن، بیان کنندة تسلیم نشدن در برابر دستورات الهی و بهانهگیری و شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت است. 2. دعاهایی که پیامبر بزرگی، مانند حضرت ابراهیم (ع)، به هنگام ساختن خانه کعبه از خدا طلب کرد، که این مطلب در آیه 126ـ129 بقره آمده است: "وَ إِذْ قَالَ إِبْرَ َهِیمُ رَبِّ اجْعَلْ هَـَذَا بَلَدًا ءَامِنًا وَ ارْزُقْ أَهْلَهُو مِنَ الثَّمَرَ َتِ مَنْ ءَامَنَ مِنْهُم بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الاخر ;(بقره،126) به یادآور هنگامی که ابراهیم عرض کرد: پروردگارا! این سرزمین را شهر اَمْن قرار بده، و اهل آن را آنها که ایمان به خدا و روز قیامت دارند، از ثمرات ]گوناگون[ روزی بده." در آیات بَعْد حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیلاز خدا طلب میکنند که عمل آنها را قبول فرماید و آنها و ذریّه و دودمانشان را اُمّتی مسلمان و تسلیم محض در برابر فرمان خداوند قرار دهد و در پایان از خدا طلب میکنند که در میان فرزندان آنها، پیامبری قیام کند که به آنها کتاب و حکمت بیاموزد و باتعلیم و تربیت، آنها را از هر آلودگی پاک نماید. درسی که از این نوع دعا میگیریم، آن است که: الف ـ همت انسان در طلب حاجت از خدا، باید بلند باشد; از ذات کریم باید چیزهای مهم طلب کرد. حضرت ابراهیمغ برای مکه و مردم آن، امنیت و آسایش و برکت و توسعه روزی طلب کرد، این دو حاجت بزرگی بود که با تحقق آن انسان میتوانست، به آسایش و راحتی دست یابد; هم چنین برای خود و ذریّه خود، توفیق بندگی خدا و تسلیم بی قید و شرط در برابر دستورات الهی و مبعوث شدن پیامبری از نسل وی که باعث هدایت مردم گردد طلب نمود که در واقع، بااین خواستهها، سعادت دنیا و آخرت را از خدا درخواست کرد. ب ـ در دعا ابتدا باید از خدا برای دیگران طلب حاجت کرد. در روایات نیز، سفارش شده که دیگران رادردعا، شریک قرار دهید و این سبب میشود که خداوند حاجت شما را زودتر برآورده کند. ج ـ دعایی که پیامبر اکرمو مؤمنان از اُمّت وی، از خدا طلب کردند، این چنین بود: "لاَ یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلآ وُسْعَهَا لَهَا مَا کَسَبَتْ وَعَلَیْهَا مَا اکْتَسَبَتْ رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَآ إِن نَّسِینَآ أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلاَ تَحْمِلْ عَلَیْنَآ إِصْرًا کَمَا حَمَلْتَهُو عَلَی الَّذِینَ مِن قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلاَ تُحَمِّلْنَا مَا لاَ طَاقَةَ لَنَا بِهِی وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَآ أَنتَ مَوْلَغنَا فَانصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْکَـَفِرِینَ ;(بقره،286) پروردگارا! اگر ما فراموش کردیم یاخطا نمودیم، ما را مؤاخذه مکن، پروردگارا! تکلیف سنگینی بر ما قرار مده، آن چنان که بر کسانی که پیش از ما بودند، ]به خاطر گناه و طغیان[ قرار دادی; پروردگارا! مجازاتهایی که طاقت تحمّل آن را نداریم، بر ما مقرّر مدار، و آثار گناه را از ما بشوی و ما را ببخش و در رحمت خود قرار ده، تو مولا و سرپرست مایی، پس ما را بر کافران پیروز گردان." از این نوع دعا نیز نکات مهمّی میتوان استفاده کرد که شرح آن موجب طولانی شدن پاسخ است. تنها به یک نکته اشاره میشود که انسان در مقام دعا، باید هر چه بیشتر اظهار خضوع و عبودیت و بندگی داشته باشد; از این رو در آیه، لفظ "ربّ" سه بار تکرار شده است; به فرموده علامه طباطبایی;(تفسیر المیزان، علامه طباطبایی;، ج 2، ص 476، نشر دارالکتب الاسلامیة.)، این مطلب برای این است که رحمت الهی را جذب و برانگیخته کند و صفت بندگی و ذلّت عبد در برابر مولا را خاطر نشان سازد.
اضافه کردن دیدگاه جدید