در قرآن کریم به اوقات نماز اشاره شده‌، آیا از این آیات پنج وقت جداگانه نماز استنباط می‌شود یا سه وقت نماز برداشت می‌شود؟ اگر پنج وقت استنبا

گرچه خواندن نماز در پنج نوبت (ظهر، عصر، مغرب‌، عشأ و صبح‌) امری مستحب و بهره مندی از ثواب اول وقت و فضیلت وقت خاص را به دنبال دارد; ولی خواندن نماز در سه وعده نیز با آیات قرآن کریم تعارض ندارد. اصولاً آیاتی که به اوقات نماز اشاره دارد در هیچ کدام به جزئیات به طور کامل و پنج وعده بودن تصریح نشده است‌. خداوند متعال می‌فرماید: "اَقِم‌ِ الصَّلوَة‌َ لِدُلوکِ الشَّمس‌ِ اِلی‌َ غَسَق‌ِ الَّیل‌ِ وقُرءان‌َ الفَجرِ اِن‌َّ قُرءان‌َ الفَجرِ کان‌َ مَشهودا; (اسرأ،78) نماز را از زوال خورشید تا نهایت تاریکی شب ]نیمه شب‌[ بر پادار، و همچنین قرآن فجر ]نماز صبح‌[ را، چرا که قرآن فجر مورد مشاهده ]فرشتگان شب و روز[ است‌."( ر.ک‌: الدرالمنثور، جلال الدین سیوطی‌، ج 5، ص 280ـ282، داراحیأ التراث العربی‌، بیروت‌. ) در جایی دیگر می‌فرماید: "واَقِم‌ِ الصَّلوَة‌َ طَرَفَی‌ِ النَّهارِ وزُلَفـًا مِن‌َ الَّیل‌ِ اِن‌َّ الحَسَنـَت‌ِ یُذهِبن‌َ السَّیِّ ?‹ات‌ِ ذَلِکَ ذِکری‌َ لِلذّاکِرین‌; (هود،114) نماز را در دو طرف روز و اوائل شب برپادار، چرا که حسنات‌، سیئات ]و آثار آن‌هارا[ بر طرف می‌سازند، این تذکری است برای آن‌هاکه اهل تذکرند."( ر.ک‌: نمونه‌، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 12، ص 221; ج 9، ص 265، دارالکتب الاسلامیة‌، تهران‌. ) بنابراین‌، در آیات مذکور که درباره اوقات نماز می‌باشد، به پنج وعده بودن نماز، تصریحی نشده است‌، تا با سنت پیامبر اکرم‌(نماز در سه وعده‌) تعارضی داشته باشد. تردیدی نیست که جزئیات اوقات نمازهای پنجگانه‌، در قرآن بیان نشده‌; بلکه بیان جزئیات و شرح آن به پیامبر اکرم‌و امامان معصوم‌: سپرده شده است‌; به همین جهت آیات قرآن در کنار روایاتی که از آن بزرگواران به دست ما می‌رسد، زمان نمازهای پنج گانه را به طور دقیق مشخص می‌کند چنان که امام صادق‌در ذیل آیه 78 سوره اسرأ می‌فرماید: "خداوند ]در آیه مذکور[ چهار نماز را واجب کرده‌، در قسمتی از زمان که ابتدأ آن اول ظهر و انتهایش نصف شب است‌، دو نماز از ظهر تا غروب و دو نماز از اول غروب آفتاب تا نصف شب که هر کدام یکی از قبل از دیگری است‌."( ر.ک‌: مجمع البیان‌، طبرسی‌، ج 4، ص 86 ـ 88، دارالمکتبة الحیاة‌، بیروت‌. ) و فقها و مجتهدان براساس آیات و روایات موجود، زمان و اوقات نمازها را بیان می‌کنند.( ر.ک‌: المیزان‌، علامه طباطبایی‌; ج 11، ص 58 ـ 59; ج 13، ص 174 ـ 175، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم / عروة الوثقی‌، سیدمحمد کاظم طباطبایی‌، یزدی‌، ج 1، باب اوقات نماز، مسأله 2 و 10، انتشارات اسلامی‌، وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌. ) در منابع اهل تسنن هم خواندن نمازهای پنج‌گانه در سه وعده مورد تأیید قرار گرفته است‌.( ر.ک‌: بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، ابن رشد الحفید، ج 1، ص 83، دارالفکر، بیروت / المغنی‌، عبدالله بن قدامه‌، ج 1، ص 404ـ405، دراالکتاب العربی‌، بیروت‌. )