پیامبر اکرم‌6 چگونه مردم را به دین اسلام دعوت می‌فرمود؟

پس از آن که پیامبر اکرم‌6 به رسالت مبعوث گردید، ابتدا دعوت او مخفی و سرّی بود. پیامبر6 به سراغ افرادی می‌رفت که در آن‌ها آمادگی پذیرش دین را می‌دید و آن‌ها را به اسلام دعوت می‌فرمود. این شیوه سه سال ادامه داشت و در همین مدّت‌، جمعی را به آیین توحید و خداپرستی جلب کرد که تاریخ نام این افراد را یادآور شده است که از جمله این افراد: علی بن ابیطالب‌7 و خدیجه و زید بن حارثه بود. پس از سه سال‌، با نزول آیة شریف "وَ أَنذِرْ عَشِیرَتَکَ الاْ ?َقْرَبِین‌َ ;(شعرأ،214) خویشاوندان نزدیک خود را از عذاب الهی بترسان‌" پیامبر اکرم‌6 طی جلسه‌ای از آن‌ها دعوت نموده فرمود: "من فرستاده خدا به سوی شما و عموم جهانیان هستم‌، خدا به من فرمان داده که شما را به جانب او بخوانم و از شرک و بت‌پرستی باز دارم‌، کدام یک از شما، پشتیبان من خواهد بود تا برادر و وصی‌ّ و جانشین من میان شما باشد."(فرازهایی از تاریخ اسلام‌، استاد جعفر سبحانی‌، ص 99، نشر مشعر.) همه مورّخان نوشته‌اند: در این جلسه‌، تنها کسی که ندای پیامبر را لبیک گفت علی‌6 بود; سپس رسول خدا6 دعوت خود را آشکار کرد و همة مردم را به سوی توحید فراخواند، در کنار کوه صفا، روی سنگ بلندی قرار گرفت و با صدایی بلند فرمود: ای قریش‌! خود را از آتش نجات دهید، از این جا بود که اذیّت و آزار قریش نسبت به حضرت شروع شد، لیکن پیامبر با استقامت وصف ناپذیری در برابر فشارهای آن‌ها مقاومت می‌فرمود و هدف خود را دنبال می‌نمود. شیوه تبلیغ همة پیامبران الهی از جمله نبی گرامی اسلام‌، این بود که نخست مردم را به توحید و پرستش خدا، دعوت می‌کردند; شعار "قولو لا اله الاّ اللّه تفلحوا" در واقع شعار همة پیامبران بوده‌، زیرا اساس و زیربنای سعادت انسان‌، پرستش خداست‌، وقتی انسان به خدا معتقد شد، نبوّت و معاد را نیز می‌پذیرد و هدف از آفرینش انسان‌، بندگی خدا است‌. قرآن در این‌باره می‌فرماید: "وَ مَا خَلَقْت‌ُ الْجِن‌َّ وَ الاْ ?ًِنس‌َ إِلآ لِیَعْبُدُون‌ِ ;(ذاریات‌،56) من جن و انس را نیافریدم‌، مگر برای این که عبادتم کنند." آیات قرآن نیز نخست مردم را به توحید دعوت می‌فرماید: "أَلآ تَعْبُدُوَّاْ إِلآ اللَّه‌َ إِنَّنِی لَکُم مِّنْه‌ُ نَذِیرٌ وَ بَشِیرٌ # وَ أَن‌ِ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّکُم‌ْ ثُم‌َّ تُوبُوَّاْ إِلَیْه‌;(هود،2ـ3) مردم دعوت من این است‌، که جز اللّه را نپرستید; من از سوی او برای شما بیم دهنده و بشارت دهنده‌ام و این که از پروردگار خویش آمرزش بطلبید، سپس به سوی او بازگردید." پیامبر اکرم‌6 هر آیه‌ای که نازل می‌شد، در جمع مردم قرائت می‌فرمود: برخی که آمادگی داشتند، هدایت می‌شدند، لیکن عدّه‌ای هم بر اثر عناد و تعصّب‌، بر کفر و سرکشی آن‌ها افزوده می‌شد. از جمله رموز موفقیت رسول خدا6 در هدایت و ارشاد مردم به آیین اسلام‌، اخلاق نیک آن حضرت بود. قرآن می‌فرماید: "فَبِمَا رَحْمَة‌ٍ مِّن‌َ اللَّه‌ِ لِنت‌َ لَهُم‌ْ وَلَوْ کُنت‌َ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْب‌ِ لاَ نفَضُّواْ مِن‌ْ حَوْلِک;(آل‌عمران‌،159) به برکت رحمت الهی در برابر آنان ]مردم‌[ نرم و مهربان شدی و اگر خشن و سنگ‌دل بودی‌، از اطراف تو پراکنده می‌شدند."