آیا انسان در خواب می‌تواند پیامی را از عزیزان از دست رفته‌اش دریافت کند و اگر نتواند آن‌ها را در خواب ببیند، دلیل بر این است که آدم بدی است‌

اصل این که انسان در خواب‌، می‌تواند با ارواح دیگران ارتباط برقرار کند، امری درست است و فرقی هم بین ارتباط با روح زنده و مرده نیست‌; یعنی انسان گاهی پیامی را از روح انسانی که از دنیا رفته است‌، دریافت می‌کند و گاهی از روح انسانی که زنده است‌، زیرا انسان در خواب ـ به مقدار زیادی ـ از بدن و عالم مادّی فاصله می‌گیرد و به عالم ارواح و عالم غیب نزدیک می‌شود; البته این ارتباط، با مرگ کامل می‌گردد، ولی این ارتباط در خواب ـارتباط با عالم غیب و عالم ارواح ـ بیش‌تر از وقت بیداری است‌: "اَللّه‌ُ یَتَوَفَّی الاَنفُس‌َ حین‌َ مَوتِها والَّتی لَم تَمُت فی مَنامِها;(زمر،42) خداوند ارواح را به هنگام "مرگ‌" قبض می‌کند، و ارواحی را که نمرده‌اند نیز، به هنگام "خواب‌" می‌گیرد." ملاحظه می‌کنید که در خواب‌، همان اتفاقی می‌افتد که در وقت مرگ می‌افتد ـ یعنی قبض روح توسط خداوند ـ البته این قبض روح در خواب‌، موقّت و ناقص است‌، پس هم امکان ارتباط با ارواح در خواب و هم دریافت پیام از آنان‌، امکان دارد; امّا در اختیار انسان نیست که با چه روحی ارتباط برقرار کند و از او چه پیامی را دریافت کند. مرحوم شیخ عباس قمی در باب ششم از کتاب باقیات الصالحات در حاشیة "مفاتیح الجنان‌" فصل خواص سور و آیات راه‌هایی را برای دیدن رؤیا بیان کرده است‌.(و نیز ر.ک‌: بحارالانوار، علامه مجلسی‌;، ج 73، ص 215، نشر وفأ، بیروت‌.) البته باید توجه داشت که خواب دیدن و ندیدن کسی که از دنیا رفته‌، علامتی بر خوبی و بدی انسان نیست‌، ممکن است شما اعمالی که در "باقیات الصالحات‌" آمده را هم انجام بدهید، ولی کسی راکه می‌خواهید، در خواب نبینید، زیرا ممکن است‌، مانعی ـ برای ارتباط از طرف او یا از طرف شما ـ وجود داشته باشد، و یا خداوند متعال‌، به دلیلی مصلحت نداند که این ارتباط برقرار شود; در هر صورت‌، ارجاع دادن به این‌گونه اعمال‌، مانند آدرسی است که از شخصی به شما می‌دهند، شما با مراجعه به آدرس‌، امکان دارد او را ببینید و امکان هم دارد که در خانه نباشد و یا حتی در خانه باشد، ولی مانعی از ملاقات وجود داشته باشد; خلاصه این‌که‌، خوبی و بدی هر شخصی‌، با مقدار تقوایی که آن شخص دارد، سنجیده می‌شود، نه با خواب دیدن مردگان و امثال این‌ها. مطلب آخر، مربوط به پیام‌های کسانی است که از دنیا رفته‌اند; باید بدانیم که این پیام‌ها، هیچ تکلیفی برای انسان نمی‌آورد به خصوص اگر از شخص دیگری پیام داده باشند; در هر صورت‌، انسان باید دقّت کند و به هیچ پیامی ترتیب اثر ندهد، مگر آن‌که در واقع و در خارج‌، علامتی ـ که برای او یقین به صحّت پیام حاصل کند ـ برای او قرار داده باشد، مثلاً انسان پدرش را در خواب ببیند و بگوید: من از فلانی فلان مقدار طلب دارم و کاغذ قراردادمان هم در فلان جای خانه است‌. اگر بعد از بیداری‌، کاغذ مورد نظر با همان مشخصات موجود بود و طرف قرارداد هم به آن اعتراف کرد و یا امضای او ـ به طور مثال ـ در قرارداد موجود بود، انسان به آن پیام‌، ترتیب اثر می‌دهد و در غیر این صورت نباید ترتیب اثر داد.