خوردن و خوابیدن در جهان آخرت‌، چگونه است و نقش حوری‌ها چیست‌؟

الف ـ خوابیدن‌خوابیدن‌، به گونه‌ای که در دنیا وجود دارد، در روایات بهشت و جهنّم‌، نیامده است‌، ولی چون خوابیدن برای تجدید قوا و استراحت جسمانی صورت می‌گیرد و از طرفی‌، معاد هم جسمانی است ـ یعنی در قیامت‌، انسان با روح و جسمش‌، هر دو محشور می‌شود ـ به همین جهت خوابیدن که از لوازم بدن مادّی است‌، در آن دنیا نیز وجود خواهد داشت‌; امّا کیفیت آن ممکن است با دنیا فرق کند، اهل جهنم در عذاب دائم هستند و هر گونه راحتی ـ که از جملة آن‌ها خواب است ـ بر آنان حرام شده است‌; امّا اهل بهشت نیز به دلیل آن که در روح و ریحان دائمی هستند، ممکن است خواب آن‌ها به گونه‌ای باشد که آن‌ها را از روح و ریحان ـ حتّی برای لحظه‌ای ـ محروم نکند: "فَرَوْح‌ٌ وَ رَیْحَان‌ٌ وَ جَنَّت‌ُ نَعِیم‌ٍ ;(واقعه‌،89) در روح و ریحان و بهشت پر نعمت است‌." آری‌! آن چه قطعی به نظر می‌رسد این است که برخی از عوامل‌ِ احتیاج به خواب‌، در بهشت وجود ندارد; برای مثال یکی از عواملی که انسان در دنیا، به خواب پناه می‌برد، غم و اندوه و رنج و درماندگی است‌، و این عوامل‌، هیچ کدام برای اهل بهشت وجود ندارد: "وَ قَالُواْ الْحَمْدُ لِلَّه‌ِ الَّذِی‌َّ أَذْهَب‌َ عَنَّا الْحَزَن‌;(فاطر،34) آن‌ها ]اهل بهشت‌[ می‌گویند: حمد ]و ستایش‌[ برای خداوندی است که اندوه را از ما برطرف ساخت‌."; "لاَ یَمَسُّنَا فِیهَا نَصَب‌ٌ وَ لاَ یَمَسُّنَا فِیهَا لُغُوب‌ٌ ;(فاطر،35) نه در آن جا رنجی به ما می‌رسد و نه سستی و واماندگی‌." یکی از چیزهایی که وجود خواب و استراحت را در آن دنیا بیش‌تر از آن چه گذشت‌، تأیید می‌کند و شباهت عالم آخرت را به عالم دنیا ـ از این جهت ـ بیش‌تر نشان می‌دهد، این است که در قرآن دربارة آخرت تعبیر "شب و روز" آمده است‌. "وَ لَهُم‌ْ رِزْقُهُم‌ْ فِیهَا بُکْرَة‌ً وَ عَشِیًّا ;(مریم‌،62) و هر صبح و شام‌، روزی آن‌ها در بهشت مقرّر است‌." و در روایات ائمه‌: نیز آمده است که آنان شب و روز را با کم و زیاد شدن نور تشخیص می‌دهند، زیرا آن‌جا هیچ وقت تاریک نمی‌شود.( تفسیر نمونه‌، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 13، ص 107، نشر دارالکتب الاسلامیة‌. ) هم چنین شب‌، برای آرامش قرار داده شده است‌: "وَجَعَل‌َ الَّیْل‌َ سَکَنًا;(انعام‌،96) و شب را مایة آرامش قرار داده است‌." ب ـ خوردن‌در قرآن کریم به خوردن و آشامیدن اهل بهشت و جهنم‌، و نیز به جزئیات و مشخصات آن‌ها اشاره شده است‌. از ظاهر آیات و روایات چنین استفاده می‌شود که خوردن و آشامیدن ـ از نظر کیفیّت ـ مانند همین دنیا می‌باشد، نه آن که خوردن و نوشیدن معنوی در کار باشد، بلکه خوردن و آشامیدن‌، در آن عالم نیز، با همین ذائقه و لب و دهان معمولی دنیایی صورت می‌گیرد: "إِن‌َّ الاْ ?َبْرَارَ یَشْرَبُون‌َ مِن کَأْس‌ٍ کَان‌َ مِزَاجُهَا کَافُورًا ;(انسان‌،5) به یقین نیکوکاران از جامی می‌نوشند که با عطر خوشی آمیخته است‌."; "وَ لَحْم‌ِ طَیْرٍ مِّمَّا یَشْتَهُون‌َ ;(واقعه‌،21) و ]برای مقرّبان‌[ گوشت پرنده‌ای است از آن گونه که بخواهند."; "لآ یَذُوقُون‌َ فِیهَا بَرْدًا وَ لاَ شَرَابًا # إِلآ حَمِیمًا وَ غَسَّاقًا ;(نبأ،24ـ25) در آن‌جا نه چیز خنکی می‌نوشند و نه نوشیدنی گوارایی به جز آب سوزان و مایعی از چرک و خون‌." ج ـ نقش حورالعین‌یکی از نعمت‌ها و موهبت‌های الهی ـ در قیامت ـ همسران بهشتی هستند که خداوند متعال آن‌ها را در اختیار مؤمنان قرار می‌دهد از خصوصیاتی که قرآن برای آن‌ها بر می‌شمارد، می‌توان نقش آن‌ها را در عالم آخرت مشخص نمود: "کَذَ َلِکَ وَ زَوَّجْنَـَهُم بِحُورٍ عِین‌ٍ ;(دخان‌،54) این چنین‌اند بهشتیان و آن‌ها را با "حورالعین‌" تزویج می‌کنیم‌."برخی از صفاتی که قرآن برای آن‌ها ذکر می‌کند عبارت است از: 1. دارای چشمانی درشت و سیاه‌، هم‌چون لؤلؤ دست نخورده می‌باشند.(واقعه‌،22ـ23) 2. در خیمه‌هایی مصون و محفوظ هستند.(الرحمن‌،72) 3. در زیبایی و صفا و طراوت‌، مانند یاقوت و مرجان هستند.(الرحمن‌،58) 4. هیچ جن‌ّ و انسی آنان را لمس نکرده است‌.(الرحمن‌،56) 5. بسیار جوان هستند.(نبأ،33) 6. همیشه باکره و دوشیزه‌اند.(واقعه‌،36) 7. آنان پاکیزه‌اند و چنان که در روایات آمده است‌، از حیض و نفاس و بوی بد و مانند این‌ها پیراسته‌اند.( تفسیر صافی‌، فیض کاشانی‌، ج 5، ص 124، نشر مؤسسة اعلمی‌. ) از این مشخصات به دست می‌آید که این زنان‌، برای تمتّع و بهره‌مندی مردان بهشتی خلق شده‌اند تا همواره در کنار آنان‌، غرق کام‌یابی و لذّت باشند; البته زن مؤمن نیز در بهشت با شوهرش ـ اگر هر دو بهشتی باشند ـ در بهترین شرایط و حالات زندگی می‌کند، و اگر شوهرش بهشتی نباشد، همسر یکی از مردان بهشتی که هم شأن او باشد می‌شود.( تفسیر المیزان‌، علامه طباطبایی‌;، ج 18، ص 121، نشر جامعة مدرسین حوزة علمیه قم / تفسیر نمونه‌، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 23، ص 182، نشر دارالکتب الاسلامیة / تفسیر نورالثقلین‌، حویزی‌، ج 2، ص 499، ح 109 و 110، نشر مؤسسة اسماعیلیان‌. )