از نظر قرآن بین خواب و مرگ چه شباهتی وجود دارد؟

مرگ و خواب‌، شباهت بسیاری به هم دارند، ولی یک تفاوت عمده و اساسی میانشان هست که آنها را از هم متمایز می‌سازد و آن این‌که خداوند هم در مرگ و هم در خواب روح انسان را قبض می‌کند; امّا در مرگ دیگر روح بازگردانده نمی‌شود و دستگاه مغز آدمی تعطیل می‌شود، ولی در خواب‌، فقط بخشی از دستگاه مغز تعطیل می‌شود و روح دوباره به بدن باز گردانده می‌شود: "اللهُ یتوفّی الأنفُس حیِن‌َ موتِهَا وَالَّتی لَم تَمُت فی‌ِ مَنامِها فیُمسِکُ الَّتی‌ِ قَضی‌َ عَلَیهَا الموت وَ یُرسِل‌ُ الأخری‌َ إلی‌َ أَجَل مُسمّی‌; (زمر، 42) خداوند ارواح را به هنگام مرگ قبض می‌کند و ارواحی را که نمرده‌اند نیز به هنگام خواب می‌گیرد; سپس ارواح کسانی را که فرمان مرگ آنها را صادر کرده‌، نگه می‌دارد، و ارواح دیگری را ]که باید زنده بمانند[ تا سرآمد ]وقت‌[ معیّنی باز می‌گرداند." به این ترتیب‌، روشن می‌شود که خواب برادر مرگ و شکل ضعیفی از آن است‌. از امام محمدبن‌علی‌سؤال شد مرگ چیست‌؟ فرمود: "مرگ همان خوابی‌است که هر شب به سراغ شما می‌آید; جز این‌که مدّتش طولانی است‌، و انسان از آن بیدار نمی‌شود تا روز قیامت‌."(ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، ناصر مکارم شیرازی با همکاری جمعی از نویسندگان‌، ج 22، ص 261 ـ 263 و ج 5، ص 272 ـ 273، دارالکتب الاسلامیة‌.) در مورد قسمت دوم سؤال‌، هم باید گفت‌: چنان‌که انسان در خواب چیزهایی را متوجه می‌شود، پس از مرگ نیز در مقیاس وسیعتر مسائل را می‌فهمد. وقتی انسان می‌میرد، پرده از مقابل چشمان او کنار می‌رود، و عالمی فراتر از این عالم را مشاهده می‌کند. در آن عالم‌، محدودیتهای این عالم وجود ندارد، و زمان و مکان در آن‌جا مطرح نیست‌. زندگی آخرتی در مقایسه با زندگی دنیایی‌، بسیار عمیقتر و پر دامنه‌تر است‌.