پرسش: از فرمایش‌های آیة‌الله جوادی آملی چنین برداشت کرده‌ام که "امر" در امور غیرمادی است زمان نمی‌خواهد و "خلق‌" در امور مادی است و زمان می

چنان که اشاره کردید و از فرمایش‌های آیة‌الله جوادی آملی نیز برمی‌آید موجودات جهان دوگونه‌اند: برخی مادی و برخی دیگر مجردات هستند. واژة مادی که اسم منسوب است یعنی منسوب به ماده‌، در مورد اشیایی به کار می‌رود که نسبتی با ماده جهان داشته‌، موجودیت آن‌ها نیازمند به ماده و مایة قبلی باشد، مجرد هم یعنی موجود غیر مادی و غیر جسمانی و منظور از آن چیزی است که نه خودش جسم است و نه از قبیل صفات و ویژگی‌های اجسام می‌باشد. یعنی این گونه نیست که مانند اجسام و مادیات برای پیدایش‌، به زمینه و مایة قبلی نیازمند باشند بلکه از قبیل امر الهی است نه خلق او. در سورة اعراف‌، آیة 54 آمده است‌: "اَلاَ له الخلق و الامر; آگاه باشید که آفرینش و امر از آن‌ِ اوست‌." خداوند در این آیه‌، گروهی از مخلوقات خود را خلقی و گروهی دیگر را امری معرفی می‌کند، در نتیجه دو عالم وجودی به نام عالم خلق و عالم امر در کار است‌. چنان که گفته آمد موجودات امری‌، فارغ از هرگونه زمان‌، مکان و شرایط تدریجی‌اند، اما موجودات خلقی‌، دارای امتداد، مکان و زمان هستند و قابل اشارة حسی می‌باشند.(آموزش فلسفه‌، استاد محمدتقی مصباح یزدی‌، ج 2، ص 125، سازمان تبلیغات اسلامی / المیزان‌، علامه طباطبایی‌، ذیل آیة 54 سورة اعراف‌.) روشن است که معجزه‌ها از جمله ناقة حضرت صالح تمام ویژگی‌های ماده و عالم خلق را دارند: قابل اشاره حسی هستند، مکان دارند و امتدادپذیرند، تنها از بین این ویژگی‌ها و تدریجی بودن آن‌ها به خاطر اعجاز از چشم ما پنهان است‌. در واقع‌، معجزه‌ها به خلاف پدیده‌های دیگر که از راه اسباب و شرایط شناخته در مدت زمان خاصی پدید می‌آیند، به خاطر نداشتن علل و اسباب طبیعی و شناخته شده برای ما ناگهانی و اعجاب‌آور و شگفت‌انگیز می‌نمایاند و این به زمانی بودن آن‌ها خدشه‌ای وارد نمی‌سازد.(ر.ک‌: بحثی مبسوط در آموزش عقاید، غرویان‌، غلامی‌، میرباقری‌، ج 1، ص 199، انتشارات دارالعلم‌.)