می‌دانیم که خدا ما را آفریده است‌; ولی خداوند را چه کسی آفریده است‌؟

خداوند متعال می‌فرماید: "...أَفِی اللَّه‌ِ شَکُّ فَاطِرِ السَّمَـَوَ َت‌ِ وَ الاْ ?َرْض‌ِ...;(ابراهیم‌، 10.) آیا در خدا شک است‌؟! خدایی که آسمان و زمین را آفریده است‌... ." این آیه به برهان اثبات توحید در ربوبیت اشاره دارد; به این گونه که در نگاه اوّل و با اندکی تعقل روشن می‌شود که هیچ یک از اجزای وجود موجودات از خودشان نبوده و قائم به ذات خود نیستند، و فهمیده می‌شود که اجزای آنها و آثاری که جنبه هستی و وجود دارد، از دیگری‌، یعنی خداوندمتعال و به تعبیری دیگر، علت‌العلل‌، است که این عالم و اجزای آن را به وجود آورده و برای هر یک‌، حد و مرزی جداگانه قرار داده است‌; پس باید خود او موجودی نامحدود باشد.(برگرفته از تفسیر المیزان‌، علامه طباطبایی‌;، ج 12، ص 24 و 25، مؤسسه الاعلمی‌، بیروت‌.) خداوند متعال‌، آفریدگار تمام موجودات و جهان هستی است و کسی او را نیافریده‌; بلکه ذات مقدس باری تعالی وجود داشته و ازلی‌، ابدی و قدیم است و آفریده شدن برای وجودی که ازلی و ابدی است‌، مفهومی ندارد; "هُوَ الاْ ?َوَّل‌ُ وَ الاْ ?َخِرُ وَ الظَّـَهِرُ وَ الْبَاطِن‌ُ وَ هُوَ بِکُل‌ِّ شَی‌ْءٍ عَلِیم‌ٌ;(حدید، 3.) اول و آخر و ظاهر و باطن او است‌، و او به هر چیزی داناست‌."; بنابراین‌، ذات مقدس خداوند، خود علت‌العلل و واجب‌الوجود است‌; یعنی هستی او از ذات خودش می‌جوشد و واجب‌الوجود، ازلی و ابدی است و این ممکنات هستند که روزی نبوده و بعد حادث شده‌اند و نیاز به علت پیدا می‌کنند. این پرسش که (آفرینندة خدا چه کسی است‌؟) از سوی برخی مطرح شده‌است‌; امّا آنها از یک نکته مهم غفلت کرده‌اند و آن این‌که وقتی گفته می‌شود هر چیزی آفریدگاری دارد، منظور "هر چیز حادث و ممکن‌الوجود" است و این قاعده کلی فقط در اشیایی که قبلاً نبوده و بعد حادث شده‌اند، صادق است‌، و در مورد واجب‌الوجود که از ازل بوده و تا ابد خواهد بود صدق نمی‌کند; زیرا وجود ازلی و ابدی نیاز به آفرینندة ندارد تا این پرسش مطرح شود; افزون بر این‌، اگر بگویید بر فرض که خداوند آفریدگاری دارد! این سؤال مطرح می‌شود که پس آفریدگارِ آفریدگار خداوند چه کسی است‌؟! اگر موضوع زنجیروار ادامه یابد، و برای هر خالقی‌، خالق دیگر تا بی‌نهایت فرض شود، سر از "تسلسل‌" در می‌آورد که بطلان آن روشن است‌، و اگر به وجودی برسد که هستی‌اش از خود اوست و نیاز به آفریدگاری ندارد، این همان ذات مقدس خداوند متعال می‌شود; پس خداوند متعال آفریدگاری ندارد.(برگرفته از پیام قرآن‌، آیت‌الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 4، ص 187 ـ 197، انتشارات مدرسه امیرالمؤمنین‌.) ازلی و ابدی بودن ذات مقدس خداوند، در برخی از روایات اسلامی مورد اشاره قرار گرفته است‌; از جمله‌: امام علی‌می‌فرماید: "لیس لأولیّته ابتدأٌ و لا لأزلیّته انقضأ; برای اولیت او آغاز، و برای ازلیتش پایانی نیست‌."(نهج‌البلاغه‌، ترجمه جعفر شهیدی‌، ص 166، خطبه 163، انتشارات علمی و فرهنگی‌.) امام صادق‌فرمود: "ا _?]خداوند[ آغاز است نه این‌که چیزی قبل از او باشد، و ابتدایی بر او پیشی گیرد، او همیشه بوده و همیشه خواهد بود، نه آغازی دارد و نه پایانی‌."(ر.ک‌: اصول کافی‌، شیخ یعقوب کلینی‌;، ج 1، ص 167، انتشارات دارالتعارف للمطبوعات‌.)