مراسم عزاداری یک گروه اجتماعی

بخش دوم از مجموعه مقالات عزاداری ،.مراسم عزادارى یک گروه اجتماعى می باشد .انسان موجودى است اجتماعى و بخش زیادى از زندگى خود را در گروه ها مى گذراند. گروه هاى خانواده، مدرسه، همبازى ها، همسالان، همکاران، گروه هاى مذهبى، سیاسى، اجتماعى و...، از گروه هایى هستند که ما معمولا بخش قابل توجهى از زندگى خود را با آنها مى گذرانیم. گروه هاى مذهبى نیز در همین ردیف است و به عنوان یک گروه قابل بررسى است. گروه متشکل از دو یا چند نفر است که با هم تعامل دارند، در اهدافى مشترکند، روابط پایدارى با هم دارند، به نحوى به هم وابسته اند و خود را عضوى از گروه تلقى مى کنند (بارون([1]) و بایرن([2])، 1997).      گروه با این تعریف و ویژگى هایى که ذکر شد، کارکردهاى روانشناختىِ([3]) متعددى دارد. بعضى از آن کارکردها عبارتند از: 1) بخشى از نیازِ روانى ما به تعلق داشتن([4]) را برآورده مى سازد. 2) با راحتى بیشترى به اهدافِ مشترک مى رسیم. 3) دانش و اطلاعاتى به دست مى آوریم که در بیرون گروه برایمان میسر نیست. 4) در مقابل دشمن مشترک احساس امنیت([5]) بیشتر برایمان حاصل مى شود. 5) باعث استحکام و تثبیت هویت اجتماعى([6]) ما مى شود. 6) در ایجاد و تغییر احساسات و عواطف، باعث تسهیل اجتماعى([7]) ما مى شود. 7) ویژگى جمعى بودن بعضى برنامه ها، باعثِ استدامه و استمرار برنامه مى شود. 8) به اعتماد به نفس([8]) بیشتر فرد کمک مى کند. 9) به افراد به ویژه کودکان در فرایند اجتماعى شدن([9]) کمک مى کند. 10) فواید جانبى اش مثل مشاوره ها، دوست یابى ها، شغل یابى ها، قرض الحسنه ها، دید و بازدیدها به هنگام بیمارى و مشکلات، نیز از طریق گروه هاى مذهبى، حاصل مى شود. 11) هنجارهاى گروه([10]) (خوب یا بد)، معمولا مورد پذیرش همه اعضاء قرار مى گیرد (افراد به خاطر اهمیتى که براى گروه قایل هستند، از اختلافات کوچک مى گذرند و گاهى به واقع، تغییر نگرش([11]) مى دهند. 12) این گروه ها مى تواند شروع و مبنایى باشد براى شروع و شکل دهىِ کارهاى تشکیلاتىِ آشکار و مخفى و انجام دادن کارهاى فرهنگى، اجتماعى، سیاسى و گاهى نظامى. انواع مختلفى از شبکه هاى ارتباطى([12])، خطى([13])، حلقوى([14])، چرخى([15])و...، ممکن است از طریق گروه هاى اجتماعى شکل بگیرد.([16]) یکى از نمونه هاى این حرکت، اقدامات سید جمال الدین اسد آبادى بود، او از مراسم ساده مذهبى شروع کرد و در نهایت تشکیلاتى شکل داد که حکومت مصر ناچار به اخراج ایشان از کشور مصر شد.      تمام کارکردهایى که براى گروه هاى اجتماعى ذکر شد، در گروه هاى مذهبى نیز وجود دارد. مراسم عزادارى، یک گروه به تمام معنى است و بر روانشناسان اجتماعى است که به تفصیل آن را مورد بررسى قرار دهند. بسیارى از هدایت هاى فرزندان خردسال و نوجوانان در قالب همین گروه ها شکل مى گیرد. کسى که بچه هیئتى مى شود تا آخر عمر، خاطرات هیئت و بچه هاى هیئت را با خود دارد، نگرش هایش تحت تأثیر آن روابط است. احساسات و عواطف او جهت مى گیرد و باقى مى ماند. در مورد گروه هاى مذهبى و مراسم عزادارى، سخن بسیار است; لکن براى اجتناب از تفصیل، به توضیح آن ها نمى پردازیم. اما بسیارى از آن کارکردها را در قالب یک حدیث در سخنان امام على(علیه السلام)مى خوانیم:([17]) آن حضرت مى فرمایند هر گاه کسى به مسجد رفت و آمد کند، یکى از بهره هاى هشت گانه را نصیب خود خواهد کرد. 1) یافتن یک برادر دینى و دوستى که در مسیر الهى با او همراه باشد. 2) علمى جدید بر علوم او اضافه خواهد شد. 3) نشانه اى از نشانه ها و آیات محکم الهى بر او روشن خواهد شد. 4) رحمت مورد انتظارش را از جانب خدا دریافت خواهد کرد. 5) سخنى مى شنود که باعث دورى و اجتناب او از پستى ها مى شود. 6) یا سخنى که موجب هدایت او به راه راست خواهد شد. 7) یا باعث ترک گناهى از خوف الهى مى شود. 8) یا حجب و حیاى او پیش دیگران، او را از گناه باز خواهد داشت. Baron[1]. Byrne[2]. Psychologicol Functions[3]. Belonging[4]. Security[5]. Social Identity[6]. Social Facilitation[7]. Self Confidence[8]. Socialization[9]. Group Norms[10]. Attitude Change[11]. Communication Network[12]. Chain Network.[13]. Circular Network.[14]. Wheel Network.[15]. Baron & Byrne , Social Psychology[16].[17].  عن امیرالمؤمنین(علیه السلام)، انه کان یقول: من اختلف الى المسجد اصاب احدى اثمان، اخاً مستفاداً فى الله، او علماً مستطرفاً او آیةً محکمةً او رحمةً منتظرة، او کلمةً ترده عن الرّدى او یسمع کلمةً تدله على هدى، او یترک ذنباً خشیةً او حباءً.(بحارالانوار، ج 83، ص 351، باب 8، روایت 4.