اخلاقی

حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در یکی از جلسات درس اخلاق خود درباره فضیلت استغفار در ماه رجب و فراهم کردن موجبات استجابت دعا بیان داشتند:

ماه رجب, ماه استغفار است. وجود مبارك پيغمبر(عليه و علي آله آلاف التحيّة و الثناء) فرمودند: خودتان را با استغفار معطّر كنيد «تعطّروا بالإستغفار لا تفضحنّكم روائحُ الذنوب». بوي بد گناه شما را رسوا نكند يك وقت مي‌بيند انسان كاري مي‌كند، حرفي مي‌زند، جايي مي‌رود، چيزي مي‌نويسد یا چيزي امضا مي‌كند كه آبرويش ريخته است لذا فرمود: «تعطّروا بالإستغفار لا تفضحنّكم روائح الذنوب»

پرسش:

اعمال و فضیلت‌های ماه رجب چیست؟ چه مناسبت‌هایی در این ماه قرار دارد؟

پاسخ:

مقدمه:

خداوند متعال برای برخی از ایام فضیلت خاصی قرار داده است؛ ماه رجب ازجمله ایامی است که ائمه اطهار علیهم‌السلام در خصوص فضیلت آن و اعمالی که در این ماه از ثواب خاصی دارند، مطالبی را بیان نمودند که به گوشه‌ای از این روایات اشاره می‌گردد:

فضیلت ماه رجب

جایگاه خاص ماه رجب در میان ماه‌های دیگر به‌اندازه است که در روایتی پیامبر اکرم(ص) فرمود:

پرسش:

چرا مدیون مادرمان هستیم؟مگر او به خاطر میل خودش ما را به دنیا نیآورده است؟

پاسخ:

پاسخ را در چند نکته تقدیم می کنیم :

یکم : بعضی مواقع اگر موقعیت انسان تغییر کند، به خاطر تغییر زاویه دیدش مسائل را بهتر می فهمد. مثل همین مساله که اگر کسی از زاویه پدر یا مادر بودن خودش به این مساله بنگرد، می تواند راحت تر جواب این سوال را بیابد.

دوم: قدردانی از پدر یا مادر، به خاطر اینکه میل داشته اند، بچه داشته باشند، نیست. بلکه به خاطر زحماتی است که برای فرزند کشیده اند. که قطعا این زحمات به خاطر میل خودشان نبوده. چون انسان هرگز به سختی میل ندارد.

پرسش :

در محل کار و اطرافم افراد زیادی هستند که هیچ اعتقادی به هیچ چیزی ندارند، بلکه فحاشی هم می کنند هم به ما و هم به مقدسات، خیلی آزار دهنده است. چه واکنشی باید داشته باشیم؟

پاسخ :

پرسش :

آیا غذا دادن به حیوانات و کمک به آنها ثواب دارد؟

 پاسخ :

در اسلام نسبت به رفتار همراه با مهربانی و ترحم با حیوانات سفارش شده است. در هیچ دینی به اندازه دین اسلام توجه به حق و حقوق موجودات زنده و پرهیز از آزار و اذیت حیوانات نشده است به همین خاطر ثواب نگهداری حیوانات بسیار مورد تاکید دین اسلام است.

همه موجودات زنده دارای احترام و حرمت هستند. وجود آنها برای طبیعت لازم است و زندگی انسان نیز متأثر از بعضی از آنان است. در خصوص نحوه برخورد با حیوانات و حفظ حقوق آنها سفارشات زیادی در دین اسلام داریم.

پرسش :

شوخی های زیاد و بعضا خارج از عرف میکنم. راه درمان آن چیست؟

 پاسخ :

از منظر دین بسیار خوب است که انسان در تمام کارهای خود، آگاه شود و در مقام عمل نیز مطابق با آن رفتار کند. سعی کنید این روحیه خود را حفظ کنید. در فرهنگ اسلامی ملاک هایی برای شوخی وجود دارد که توجه به آنها و عمل نمودن شان به شما بسیار کمک خواهد نمود شوخی و مزاح کردن تا آنجا مباح و جایز است که در آن:

1. به دیگران ناسزاگویى نباشد.

2. جز سخن حق در آن نگوید.(سخنان رکیک و زننده و آزار دهنده به زبان نیاورد)

پرسش :

شنیدم باید دوست را امتحان کرد، روشش چطور است؟

پاسخ :

پرسش :

اطعام فقرا در چه صورتی در بهترین کیفیت خود خواهد بود؟ یعنی در اطعام چه کسانی را در اولویت قرار دهیم و چه چیزی به عنوان غذا و در چه زمانی اعطا کنیم؟

پاسخ :

کمک کردن به اقوام و بستگان نیازمند، ارزشمندتر از کمک‌ به دیگران است.

از امام صادق (علیه السلام) پرسیدند: آیا صدقه دادن به فقیرانى که بر در خانه‌ها می‌آیند بهتر است یا به خویشاوندان؟ «فَقَالَ لَا بَلْ یَبْعَثُ بِهَا إِلَى مَنْ بَیْنَهُ وَ بَیْنَهُ قَرَابَهٌ فَهَذَا أَعْظَمُ لِلْأَجْر »(1)؛ آن حضرت فرمود: «نه، بهتر آن است که صدقه را براى خویشان خود بفرستد، و این اجر و پاداش بیشترى دارد»

پرسش :

چگونه می توان اخلاص در عمل داشت؟

 پاسخ :

برای دستیابی به اخلاص در امور حتی نسبت به دیگران باید به نقطه مقابل آن توجه نمود؛ نقطه مقابل اخلاص، ریا، خودنمایی و شهرت طلبی است که در آیات و روایات از آن مذمت شده و آن را عاملى براى بطلان اعمال و نشانه اى از نفاق ونوعى شرک به خدا دانسته اند.

پرسش:  با انجام چه کارهایی لایق شهادت می شویم.!؟

پاسخ: ابتدا باید توجه داشته باشیم که درواقع شهادت نتیجه و اثر و جایزه  تقوا و ایمان می‌باشد،نه اینکه خودش به تنهایی هدف باشد.

پس خواستن و اراده کافی و تلاش برای لایق این جایزه شدن رعایت تقوای الهی و رسیدن به یقینی که  بابت آن،  مومن جانش را می‌خواهد بدهد،  بسیارمهم است.

در نتیجه به صورت کلی هر عمل صالح و هر دوری ازگناه وعشق به پروردگار متعال باعث لیاقت برای شهادت درراه خداوند متعال می شود.