تفسیر آیه 119 سورة توبه چیست‌؟

خداوند سبحان در این آیه شریفه می‌فرماید: "یَـََّأَیُّهَا الَّذِین‌َ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللَّه‌َ وَ كُونُواْ مَع‌َ الصَّـَدِقِین‌;(توبه‌،119) ای كسانی كه ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان‌) خدا بپرهیزید و با صادقان باشید". خداوند سبحان در این آیه به مؤمنان دو دستور می‌دهد: 1. رعایت تقوا و پرهیزگاری 2. همراه شدن با صادقان (راستگویان‌); چرا كه اگر كسی بخواهد راه پر پیچ و خم تقوا را، بدور از انحراف و اشتباه بپیماید، بدون همراهی آنان امكان‌پذیر نیست‌. اما این كه مقصود از "صادقان‌" چه كسانی هستند؟ قرآن‌مجید در آیات دیگر صادقان را با بیان اوصاف‌شان معرفی كرده است‌، از آن جمله در آیه 177 سوره بقره‌، بعد از آن كه حقیقت نیكوكاری را در ایمان به خدا، قیامت‌، فرشتگان‌، كتب آسمانی‌، پیامبران‌، و همچنین انفاق مال در راه خدا و در طریق نجات مستضعفان و بردگان‌، و نیز برپا داشتن نماز، دادن زكات‌، وفای به عهد، صبر و شكیبایی و استقامت در برابر مشكلات و در هنگام جهاد، ذكر می‌كند، می‌فرماید: "أُولَـََّئِكَ الَّذِین‌َ صَدَقُوا" (این افراد كه دارای چنین صفاتی هستند، صادقانند). در جای دیگر نیز می‌فرماید: "إِنَّمَا الْمُؤْمِنُون‌َ الَّذِین‌َ ءَامَنُوا بِاللَّه‌ِ وَ رَسُولِه‌ِ ثُم‌َّ لَم‌ْ یَرْتَابُوا وَ جَـَهَدُوا بِأَمْوَ َلِهِم‌ْ وَ أَنفُسِهِم‌ْ فِی سَبِیل‌ِ اللَّه‌ِ أُولَـََّئِكَ هُم‌ُ الصَّـَدِقُون‌َ ;(حجرات‌،15) مؤمنان واقعی تنها كسانی هستند كه به خدا و رسولش ایمان آورده‌اند، پس هرگز شك و تردیدی به خود راه نداده و با اموال و جان‌های خود در راه خدا جهاد كرده‌اند، آن‌ها راستگویانند". بنابراین صادقان (راستگویان‌)، كسانی هستند كه تعهدات خود را در برابر ایمان به پروردگار به خوبی انجام می‌دهند، تردیدی به خود راه نمی‌دهند، از انبوه مشكلات نمی‌هراسند، و با انواع فداكاری‌ها صدق ایمان خود را ثابت می‌كنند و...; البته این صفات مراتبی دارد، برخی افراد در سطح بالایی از آن قرار دارند، همچون انبیأ و ائمه معصومین‌:، و برخی هم در مراحل پایین‌تر از آن قرار گرفته‌اند، مانند مؤمنان دیگر. امّا از آن جا كه آیه شریفه "كُونُوا مَع‌َ الصَّـَدِقِین‌"(با صادقان همراه شوید)، به طور مطلق و بدون هیچ قید و شرطی دستور به همراه بودن با صادقان داده‌، معلوم می‌شود كه مقصود از صادقان در آیه مذكور (توبه‌، 119)، تنها معصومانند; زیرا پیروی و همراه بودن بی قید و شرط جز در مورد معصومان‌، در مورد افراد دیگر معنا ندارد.(ر.ك‌: پیام قرآن‌، آیت الله مكارم شیرازی‌، ج 9، ص 49 و 50، مدرسة الامام امیرالمؤمنین‌.) افزون بر آن‌، در روایات فراوانی از شیعه و اهل سنت‌، "صادقان‌" در آیه شریفه‌، بر علی بن ابی طالب‌، و اهل بیت‌: تطبیق شده است‌. به عنوان نمونه‌، مفسر معروف‌، "سیوطی‌" در "الدرالمنثور" در تفسیر آیه مذكور از ابن عباس نقل می‌كند كه "كُونُوا مَع‌َ الصَّـَدِقِین‌" یعنی "مع علی بی ابی طالب‌" (با صادقین باشید یعنی با علی بن ابی طالب باشید).(ر.ك‌: الدرالمنثور فی تفسیر المأثور، السیوطی‌، ج 3، ص 517، دارالكتب العلمیه / تفسیر نور الثقلین‌، الحویزی‌، ج 2، ص 280 و 281، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان‌.) چنان كه در روایات دیگری از امام باقر و امام رضا8 آمده است كه مقصود از صادقان در آیه شریفه "ائمه اهل‌بیت‌:" می‌باشند.(ر.ك‌: ینابیع الموده لذوی القربی‌، سیلمان القندوزی الحنفی‌، تحقیق سید جمال الشرف الحسینی‌، ج 1، ص 358، دارالاسوه / شواهد التنزیل‌، الحافظ الحاكم الحسكانی‌، تحقیق الشیخ محمد باقر المحمودی‌، ج 1، ص 341ـ345 / پیام قرآن‌، همان‌، ج 9، ص 221ـ223.)