سورههایی كه با حروف مقطعه شروع میشوند، دربارة چیست؟

29 سوره از سورههای قرآن، با حروف مقطعه آغاز میشود. حروف مقطعه "قرآن" همیشه جزء كلمات اسرارآمیز محسوب شده و دانشمندان اسلامی و مفسران، برای آن، تفسیرهای متعددی ذكر كردهاند. نكته قابل توجه این است كه 24 مورد از سورههایی كه با این حروف، شروع شده است، بلافاصله بعد از آن، سخن از قرآن و عظمت آن به میان آمده، كه نشان دهندة ارتباط میان این دو (حروف و عظمت قرآن) است. آرای دانشمندان در مورد حروف مقطعه در اوایل سوره مختلف است (بر حسب آن چه كه فخر رازی در تفسیر كبیر خود بر شمرده است.) افزون بر بیست نظر و دیدگاه در این زمینه وجود دارد كه برخی از آنها به صورت اختصار چنین است: 1. این آیات و حروف، از آیات متشابه بوده و برای ما كاملاً مجهول است و علم آن فقط نزد اولیأ الله و مخلصان قرار دارد; یعنی این آیات، رموزی بین خدا و رسول هستند كه به آن، جز مطهرون و پاكان دست نیالایند. در روایتی امام صادقمیفرماید: "الم، رمز و اشارهای است بین خدا و رسولش، و حضرت احدیت نخواسته است كه احدی بر آن مطلع گردد; به همین دلیل آن را در قالب حروفی ریخته است كه دور از درك اغیار باشد، و این سرّ، فقط بین خدا و رسول، افشا و ظهور یافته است، نه دیگران."(بحارالانوار، ج 89، ص 384.) در كلام عرب نیز شواهد فراوانی، مبنی بر به كارگیری حروف رمزی، در محاوراتشان به چشم میخورد، و این مسئلة خارقالعاده و بیسابقهای نیست. 2. برخی گفتهاند: این حروف و صداها، تأثیر بسیار بالایی در بیدارسازی شنوندگان داشته كه به لحاظ آن، هنگام تلاوت آیات قرآن، سكوت نموده و بدان گوش فرا دهند، و این كار، درست در برابر موضعگیری اعراب و قریش بود، زیرا آنان همین كه آوای قرآن را میشنیدند، میگفتند: به این قرآن گوش فرا ندهید; بلكه در آن غلط اندازی نمایید (مضمون آیة 26، سوره فصلت) 3. عدهای دیگری معتقدند كه این حروف، حروفی هستند كه خداوند به واسطه آنان، قسم خورده همانطوری كه بر اشیای دیگر از قبیل "فجر"، "ضحی"، "عصر" و...، اسامی حروف ابجدی نیز سوگند خورده است، زیرا این حروف، ریشه و اساس همة سخنها، از هر لغتی از لغتهای عالم میباشد. 4. علامه طباطبایی; در این زمینه، نظری دارند كه خلاصه آن چنین است: اگر سورههایی را كه به حروف مشتركی از حروف مقطعه آغاز شدهاند، مورد تدبّر قرار دهی، میبینی كه همة آنها، از نظر مضامین و تناسب سیاق، با هم شبیهاند و مطالب مشتركی دارند; بنابراین میتوان نتیجه گرفت كه بین این حروف و مضامین این سورهها، ارتباط خاص و ویژهای وجود دارد; البته این ارتباط ممكن است بسیار عمیق و دقیق باشد و فهمهای عادی به آن راه نیابد. امّا مطلب قابل تأمل، كشف یك اعجاز جدید ریاضی، در حروف مقطعه، توسط شیمیدان معروف مصری، ساكن آمریكا است. این دانشمند مصری، برای تفسیر و كشف حروف مقطعه كه در آغاز برخی سورهها وجود دارد از كامپیوتر استفاده كرده است. دكتر رشاد خلیفه، پس از سه سال تلاش شبانهروزی و بیوقفه، با به كارگیری كامپیوتر دریافت كه نیمی از حروف 28گانه ابجدی، در آغاز سورهها میگنجد ]و آن همان حروف نورانی چهارده گانه است كه تعداد 29سوره، ـ (دوبرابر تعداد آنها ) بدان، آغاز شدهاند[. بر اساس حكمت خداوند حتماً ما بین این حروف و سورههای مربوطه، یك نوع ارتباط ذاتی برقرار است كه شاید كاشف از افق تازهای، از وجوه اعجاز قرآن كریم باشد. این دانشمند با فراهم شدن نحوة به كارگیری كامپیوتر، شروع به شمارش تمام حروف الفبا، در همة سورههای قرآن پرداختكه تنها عملیات شمارش، دو سال تمام به طول انجامید، آن گاه، شروع به تغذیه كامپیوتر، از میلیونها رقمی كه در آن ذخیره شده بود، نمود. در این مرحله از كار، حساب درصدگیری تمام حروف سورههای (29) گانهای كه با حروف مقطعه آغاز گردیدهاند، را انجام داد. سپس در طول یك سال، به انجام مجموعهای از عملیات حسابی پرداخت، كه درصدگیری حروف مقطعه بود، كه برای نخستین بار در تاریخ اسلام، از یك سری حقایق حیرتآوری پردهبرمیداشت. برای مثال بعد از محاسبات كامپیوتری معلوم شد كه حرف "ق" در سورة مباركه "فلق"، بالاترین درصد را نسبت به حروف دیگر تشكیل میدهد، همانطوری كه كامپیوتر، محاسبة نسبت درصدی حرف قاف، در تمام سورههای قرآن را انجام میداد، به محاسبة درصد و نسبت بقیة حروف نورانی چهاردهگانه نیز میپرداخت. بالأخره این دانشمند مصری، توانست به واسطة كامپیوتر، ارزش ریاضی حروف را ارزیابی نموده، مركز هر حرفی از حروف "الفبا" را كه در آغاز سورههای قرآن آمده بود بیابد، و به بیان ارزش حسابی این حروف پرداخته به بسیاری از جنبههایی كه ممكن بود كلید كشف راه جدیدی، جهت تفسیر صحیح این حروف باشد، دست یابد.(ر.ك: تناسب آیات، آیتالله محمدهادی معرفت، ص 141، ناشر: بنیاد معارف اسلامی / تفسیر المیزان، ج 18، ص 5و6 / تفسیر نمونه، مكارم شیرازی، ج 20، ص 347، نشر دارالكتب الاسلامیة.)