آیا همة سوره‌های قرآن توسط پیامبر بازنگری می‌شد و حضرت بر آن نظارت داشت‌؟ پیامبر كه سواد نداشت چگونه می‌توانست نظارت كند؟

در جمع و تدوین قرآن‌كریم و در عصر نزول آن‌، مسلمانان در دو زمینة "حفظ" و "كتابت‌" قرآن همة توان و امكانات خویش را به كار گرفتند. پیامبر9 یاران خود را به حفظ آیات و سوره‌ها تشویق می‌نمود، این چنین بود كه مسلمانان عرب‌، قدرت حافظة خویش را به كار گرفتند و سینه‌ها و قلب‌های خود را جایگاه آیات نورانی قرآن كردند. با ضرورت نگارش این آیات و با توجّه به این كه اعتماد بر حفظ قرآن در حافظه‌ها نمی‌توانست موجب اطمینان خاطر از صیانت قرآن شود، از این رو گرچه در عصر نزول‌، آنان كه سواد خواندن و نوشتن داشتند بسیار اندك بودند، امّا پیامبراكرم‌به خاطر اهتمام خاص برای نوشتن قرآن‌، از كسانی كه نوشتن می‌دانستند افرادی را برگزیدند تا با دقت به ثبت و ضبط آیات اقدام نمایند و هرگاه آیاتی از قرآن نازل می‌شد، نویسندگان وحی را فرا خوانده‌، آنان را دستور به نوشتن وحی می‌فرمود، این گروه به "كتّاب وحی‌" معروف بودند كه شمار آنان را بعضی بین 23 تا 43 نفر نقل كرده‌اند كه امیرالمؤمنین‌علی‌نیز از جملة این افراد بودند. درس نخواندن غیر از بی‌سواد بودن است‌; هیچ مانعی ندارد پیامبراكرم‌به تعلیم الهی‌، "خواندن‌" یا "خواندن و نوشتن‌" را بداند، بی آن كه نزد انسانی فرا گرفته باشد. پیامبر9 شهر علم بودند.(ر.ك‌: درسنامة علوم قرآنی‌، جوان آراسته‌، ص 141 ـ 150، دفتر تبلیغات اسلامی / علوم قرآن‌، محمدهادی معرفت‌، ص 42، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید.) بنابراین‌، نمی‌توان گفت كه پیامبر9 خواندن و نوشتن بلد نبود بلكه می‌توان گفت كه آن حضرت نمی‌خواند و نمی‌نوشت یعنی بین این كه شخصی كاری را بلد نباشد و این كه بلد باشد ولی به دلایلی انجام ندهد فرق است مثلاً یك مرجع تقلید ممكن است رانندگی یا موتور سواری بلد باشد ولی به خاطر مصالحی رانندگی و موتورسواری نكند. درباره پیامبر9 نیز چنین است كه آن حضرت نمی‌خواند نه اینكه نمی‌توانست بخواند و نخواندن و ننوشتن پیامبر هم بدین علت بود كه افراد شكاك و كسانی كه شایعه پراكنی می‌كنند نتوانند مردم را به شك و تردید بیندازند و بگویند این مطالب وحی را پیامبر از كلام معلم ـ كه به او درس داده ـ آموخته است‌. خداوند در این باره می‌فرماید: "وَ مَا كُنت‌َ تَتْلُوا مِن قَبْلِه‌ِ مِن كِتَـَب‌ٍ وَ لاَ تَخُطُّه‌ُ بِیَمِینِكَ إِذًا لآ رْتَاب‌َ الْمُبْطِـلُون‌;(عنكبوت‌، 48) تو پیش از این (قبل از نزول قرآن‌) هیچ نوشته‌ای را نمی‌خواندی و آن را به دست خودت نمی‌نوشتی كه اگر چنین بود (می‌خواندی و می‌نوشتی‌) باطل اندیشان به شك می‌افتادند". در روایات اسلامی هم نقل شده‌: پیامبراكرم‌می‌توانست بخواند و یا هم توانایی خواندن و نوشتن را داشت‌; ولی برای این‌كه برای دعوت او، كوچكترین تردید نماند، از این توانایی استفاده نمی‌كرد.(ر.ك‌: تفسیر برهان‌، علامه بحرانی‌، ج 4، ص 332، ذیل آیات سوره جمعه / طبقات ابن‌سعد، ج 3، ص 148.)