آیات چگونه و در چه حالتى بر پیامبر نازل شد؟ در هر نزول چند آیه از قرآن بر پیامبر نازل مى شد؟ آیا تمام آیه ها و سوره ها توسط حضرت جبرییل بر پیامب

قرآن ، طى دو دوره بر پیامبر(صلى الله علیه وآله) نازل شده است : یكى به صورت یكجا و دفعى كه تمام قرآن به صورت اجمالى بر قلب پاك ایشان نازل شده و آن در ماه مبارك رمضان بوده است "شهر رمضان . . ." (بقره ،185) و دیگرى نزول تدریجى و تفصیلى است كه سوره ها و آیه هاى قرآن كریم در مناسبت ها و پیش آمدهاى مختلف طى 23 سال بر پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله) نازل شده است . نزول قرآن مجید ، در برخى سوره ها آیه به آیه بوده و حتى ممكن بود بین آیه هاى یك سوره بیش از یك سال فاصله بیفتد و در برخى دیگر ، مانند غالب سوره هاى كوچك ، همچون حمد ، توحید ، و . . . به طور كامل و یك جا نازل شده است . از مجموع اسناد و مدارك و روایات ، چنین استفاده مى شود كه ترتیب و تنظیم آیات در سوره هاى قرآن و همچنین تعیین فواصل آیات ، كه هر آیه تا كجا ادامه دارد ، امرى توقیفى و بر اساس وحى و دستور پیامبراسلام(صلى الله علیه وآله)صورت گرفته است ، و در این زمینه نیز روایاتى نقل شده كه پیامبر به كاتبان قرآن دستور مى داده تا فلان آیه را بعد از فلان آیه در فلان سوره قرار دهند .oدر مورد تشكیل یك سوره كامل ، در روایتى از امام صادق(علیه السلام) آمده است كه فرمود : هر گاه خداوند متعال سوره اى را نازل مى كرد ، "بسم الله . . ." افتتاح آن بود و در پایان آن ، "بسم الله . . ." سوره دیگرى بود .oوحى بر پیامبر ما حضرت محمد(صلى الله علیه وآله) بیشتر به صورت مباشرى و مستقیم ، و گاه بواسطه فرشته وحى ، جبرئیل بر آن حضرت نازل مى شد . گاهى هم در خواب به او وحى مى شد ، كه این بیشتر در اوائل رسالت حضرتش بود ، اما آیات الهى یعنى قرآن ، فقط به صورت مباشرى و مستقیم و یا بواسطه جبرئیل بر پیامبر(صلى الله علیه وآله) نازل مى شده است .oپیامبر(صلى الله علیه وآله) هنگام نزول وحى مستقیم بر خود احساس سنگینى مى كرد ، رنگ صورتش تغییر مى كرد ، سر مباركش به زیر مى افتاد ، عرق از پیشانیش سرازیر مى شد .قرآن كریم نیز مى فرماید : "إِنَّا سَنُلْقِى عَلَیْكَ قَوْلاً ثَقِیلاً; (مزمل ،5) ما بزودى سخنى سنگین به تو القا خواهیم كرد ."پاورقی ها:1 . ر .ك : پژوهشى در تاریخ قرآن كریم ، سیدمحمدباقر حجتى ، ص 66ـ70 ، دفتر نشر فرهنگ2. تفسیر عیاشى ، ج 1 ، ص 19 ، مكتبة العلمیة الاسلامیة .3 . ر .ك : التمهید فى علوم القران ، محمد هادى معرفت ، ج 1 ، ص 55 ـ 64 ، مؤسسة ال البیت