آیا گروهی از جنّیان مؤمن بر حضرت آدم‌سجده کردند، یا آن که مانند شیطان از سجده کردن بر آن حضرت خودداری نمودند؟

تردیدی نیست که آفرینش جن‌ّ پیش از انسان بوده‌، چنان چه قرآن مجید به این جهت اشاره فرموده است‌: "وَ الْجَآن‌َّ خَلَقْنَـَه‌ُ مِن قَبْل‌ُ مِن نَّارِ السَّمُوم‌ِ ;(حجر،27) و جن‌ّ را پیش از آن از آتش گرم و سوزان خلق کردیم‌." بنابراین‌، وقتی خداوند حضرت آدم‌را آفرید، جن‌ّ و جهان بود، لیکن دستوری که خداوند در مورد سجده بر آدم صادر نمود، متوجّه فرشتگان بود و کسی که در آن زمان در جمع فرشتگان حضور داشت و او ابلیس بود که به فرموده علی‌شش هزار سال که معلوم نیست از سال‌های دنیا بوده یا آخرت‌، خدا را عبادت کرد، لیکن بر اثر یک ساعت تکبّر که خود را از آدم برتر دانست‌، از درگاه الهی رانده شد;(فیض الاسلام‌، خطبه 224، ص 771.) بنابراین‌، بقیه جن‌ها که آن زمان آفریده شده بودند، امر به سجده به حضرت آدم‌نشدند. البته جن‌ّ هم‌، مانند انسان گروهی مؤمن و گروهی کافرند، چون آن‌ها دارای اختیار و آزادی هستند; از این رو، خداوند تکالیفی متوجه آن‌ها کرده و این گفته خود آن‌ها است که به رسول خدا9 عرض کردند: "وَ أَنَّا مِنَّا الصَّـَـلِحُون‌َ وَ مِنَّا دُون‌َ ذَ َلِکَ کُنَّا طَرَآغ‌ق‌َ قِدَدًا ;(جن‌،11) در میان ما افرادی صالح و افرادی غیرصالح هستند و ما گروه‌های متفاوتی هستیم‌." و نیز گفته‌اند: "وَ أَنَّا مِنَّا الْمُسْلِمُون‌َ وَ مِنَّا الْقَـَسِطُون‌َ فَمَن‌ْ أَسْلَم‌َ فَأُوْلَغ‌کَ تَحَرَّوْاْ رَشَدًا ;(جن‌،14) و این که گروهی از ما مسلمان‌، گروهی ظالمند، هر کسی اسلام را اختیار کند، راه راست را برگزیده‌." هم چنین حضرت رضا7 می‌فرماید: "نام شیطان‌، حارث بوده‌، لیکن ابلیس نامیده شد، به علت آن که از رحمت خدا دور گشت‌."(همان‌.)