چرا فرشتگان از فرمان خداوند متعال سرپیچی نمیکنند؟

از آیاتی که دربارة فرشتگان آمده بر میآید که آنها موجوداتی پیراسته از پیوندهای مادی و مجرد از صفات جسمانی هستند; خداوند متعال میفرماید: "وَ مَنْ عِندَهُو لاَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِهِی وَلاَ یَسْتَحْسِرُون # یُسَبِّحُونَ الَّیْلَ وَ النَّهَارَ لاَ یَفْتُرُونَ ;(انبیأ،19ـ20) و آنان که در پیشگاه خداوند مقربند، هیچگاه از بندگیاش سرپیچی نکنند و از عبادتی که میکنند هرگز خسته نشوند، همه آنها شب و روز بی آن که سستی نمایند به تسبیح و ستایش خداوند مشغولند."(ر.ک: رسائل توحیدی، علامه محمد حسین طباطبایی;، ترجمه علی شیروانی هرندی، ص 191ـ194، انتشارات الزهرأ3.) صدرالمتألهین میگوید: "که آفرینش فرشتگان غیر از آفرینش انسان است; زیرا آنها دارای وجود بسیط و مجرد و بُعد عقلانیاند بی آن که ترکیب یافته از عقل و شهوت باشند، و تزاحم و تضادی در کارها و صفات ذاتشان نیست."(ر.ک: رسائل توحیدی، همان، ص 194.) برخی گفتهاند که فرشتگان نیز مانند انس و جن از نوعی اختیار بهرهمندند; ولی جنبة قدسی و نورانیت آنها غلبه دارد و آنها نفس اماره ندارند و عقل و نور محض هستند. حضرت علیمیفرماید: خداوند متعال برای فرشتگان عقل را بدون شهوت قرار داده و برای حیوانات شهوت را بدون عقل، و برای فرزندان آدمغ عقل و شهوت را با هم قرار داده است..."(ر.ک: وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج 15، ص 209، مؤسسه آل البیت:، قم.) چنین آفرینشی برای فرشتگان منافاتی با مکلف و مسئول بودن آنها ندارد، چنان که خداوند آنها را امر بر سجده بر حضرت آدمغ نمود و این نوعی تکلیف بود که خداوند بر گردن آنها گذاشت.(ر.ک: فرشتگان، علیرضا رجالی تهرانی، ص 60ـ65، نشر دفتر تبلیغات اسلامی.) فرشتگان معصوم و منزه از هر گناه و نافرمانی هستند، چنان که قرآن کریم میفرماید: "لآ یَعْصُونَ اللَّهَ مَآ أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ ;(تحریم،6) ]فرشتگان[ عصیان امر خداوند نمیکنند و آن چه به آنان حکم شود فوراً انجام دهند". بنابراین، فرشتگان مرحلهای از اختیار را دارند; ولی چون نور و عقل محض هستند و از طرفی دارای مقام عصمت میباشند، هرگز دچار خطا و سرپیچی از فرمانهای خداوند متعال نمیشوند.(رسائل توحیدی، همان / فرشتگان، همان / تفسیر المیزان، علامه طباطبایی;، ج 17ـ18، ص 12ـ13، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.)