قرآن دربارة ماه و خورشید چه می‌فرماید؟

در قرآن‌، آیات زیادی دربارة ماه و خورشید آمده است در این آیات‌، به مطالبی در مورد علت خلقت خورشید و ماه‌، فایده‌های نور خورشید، فایدة ماه برای محاسبة تقویم و ایام شب و روز، حرکات خورشید، حالات خورشید در هنگام قیامت بیان شده که ما در این جا به بعضی از این آیات اشاره می‌کنیم‌: (یونس‌،5); (ابراهیم‌،33); (یس‌،38); (تکویر،1). درآیة 29 سورة لقمان آمده است‌: "أَلَم‌ْ تَرَ... وَ سَخَّرَ الشَّمْس‌َ وَ الْقَمَرَ کُل‌ُّ یَجْرِی‌َّ إِلَی‌ََّ أَجَل‌ٍ مُّسَمًّی‌...; آیا ندیدی‌... خورشید و ماه را مسخر شما ساخته و هر کدام تا سرآمد معینی به حرکت خود ادامه می‌دهند؟..." در مورد تسخیر "شمس‌" و "قمر" و سایر کرات آسمانی برای انسان‌ها، منظور تسخیر در راه خدمت به انسان است و این تعبیر در قرآن مجید، در مورد خورشید و ماه‌، شب و روز، نهرها، دریاها و کشتی‌ها آمده است‌، و همة این‌ها بیان‌گر عظمت شخصیت انسان و گستردگی نعمت‌های خداوند در مورد او است که تمام موجودات زمین و آسمان به فرمان خدا سرگشته و فرمان بردار او هستند. جملة "کل یجری لاجل مسمی‌" اشاره به این است که این نظام حساب شده و دقیق تا ابد ادامه نمی‌یابد و پایان و سرانجامی دارد که همراه با پایان گرفتن دنیا است‌.(تفسیر نمونه‌، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 17، ص 81، دارالکتب الاسلامیة‌.) در آیه 5 سورة یونس‌، به قسمت‌هایی از آیات عظمت خداوند متعال در جهان آفرینش اشاره کرده و می‌فرماید: "هُوَ الَّذِی جَعَل‌َ الشَّمْس‌َ ضِیَآءً وَ الْقَمَرَ نُورًا وَ قَدَّرَه‌ُ مَنَازِل‌َ لِتَعْلَمُواْ عَدَدَ السِّنِین‌َ وَ الْحِسَاب‌َ...; او کسی است که خورشید را روشنایی و ماه را نور قرار داده و برای آن منزلگاه‌هایی مقدر کرده تا عدد سال‌ها و حساب ]کارها[ را بدانید." دلیل "آفرینش خورشید" با نور عالمگیرش چند چیز است‌: نه تنها بستر موجودات را گرم و روشن می‌سازد، بلکه در تربیت گیاهان و پرورش حیوانات سهم عمده و اساسی دارد اساساً هر حرکت و جنبشی در کرة زمین وجود دارد (حتی حرکت بادها و امواج دریاها و جریان رودها و آبشارها) از برکت نور خورشید است‌; چنان‌که اگر روزی این اشعة حیاتبخش از کرة زمین قطع شود، در فاصلة کوتاهی تاریکی و سکوت و مرگ همه جا را فرا خواهد گرفت‌. دلیل "آفرینش ماه‌" نیز چند چیز است‌: نه تنها با نور زیبایش چراغ شب‌های تاریک زمین در آسمان است و شبروان را در بیابان‌ها رهبری می‌کند، بلکه روشنایی ملایمش برای همة ساکنان زمین مایة آرامش و نشاط است‌. همچنین یکی دیگر از آثار مفید ماه این است که می‌بینیم از نخستین شب که هلال باریکی بیش نیست رو به افزایش می‌رود تا حدود نیمة ماه از آن پس تدریجاً نقصان می‌یابد تا یکی دو روز آخر ماه بعد در تاریکی مطلق فرو می‌رود و بار دیگر به شکل هلال ظاهر می‌گردد و همان منزلگاه‌های پیشین را طی می‌کند; این دگرگونی عبث و بیهوده نیست‌; بلکه یک تقویم بسیار دقیق و زندة طبیعی است که عالم و جاهل می‌توانند آن را بخوانند و حساب تاریخ کارها و امور زندگی خود را در ایام سال نگهدارند.(ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 8، ص 224، دارالکتب الاسلامیة‌.)